کد مطلب:19197 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

از ديدگاه قرآن راه رسيدن به لقاء الله از كجا است؟

از ديدگاه قرآن راه رسيدن به لقاء الله از خود انسان و از عقايد و افكار و اوصاف دروني و نفساني كه شؤون متنوع نفس آدمي است، آغاز مي شود: «يا أيّها الّذين امنوا عليكُم أنفسكم لا يضرّكم مَن ضلّ إذا اهتديتم إلي الله مَرجِعُكم جَميعاً فَيُنبئكم بما كنتم تعملون» مائده/105؛ [يعني خود را بسازيد، مراقب خود باشيد، جان‎هاي خود را دريابيد كه در اين صورت گمراهي ديگران به شما آسيبي نمي رساند؛ زيرا شما هدايت يافته ايد.] اين حكم منافات ندارد كه انسان موظف باشد كه به ساختن افراد جامعه بپردازد و امر به معروف و نهي از منكر كند؛ زيرا كسي كه فريضة امر به معروف و نهي از منكر را ترك كرد يكي از واجب‎هاي مهم الهي را رها كرده و در اين حال هرگز مهتدي و ره يافته نخواهد بود، در حالي كه در آية مزبور آمده است: اگر اهتدا بهره شما شد از ضلالت ديگران آسيبي به شما نمي رسد. پس حتماً رعايت امر به معروف و نهي از منكر لازم است و بدون آن كسي هدايت نمي شود.

ابو ثعلبه از پيامبر معناي اين آيه را پرسيد. پيامبر(ص) مي فرمود: «ايتمروا بالمعروف و تناهوا عن المنكر فإذا رأيت دُنياً مؤثرةً وشحّاً مطاعاً وهوي متّبعاً و إعجاب كل ذي رأي برأيه فعليك بخويصةِ نفسك و ذرعوامهم» (نور الثقلين 1/684)؛ [امر به معروف و نهي از منكر كنيد و هرگاه مشاهده كرديد كه مردم دنيا را بر مي گزينند و از پيروان بخل و هوا هستند و هر كس تنها رأي خود را مي پسندد، به ساختن خود بپردازيد و عوام را رها كنيد.] بنابراين، بايد بكوشيم جان خود را اصلاح كنيم. نه دنبال بدي‎هاي ديگران باشيم و نه از آنها در بدي سرمشق بگيريم. خداوند راه تهذيب اخلاق و راه ساختن جان را به ما نشان داده و در اين زمينه به روح و جسم انسان ابزار لازم عطا فرموده تا پيام ملكوتي او را در يافت كند و الهام او را بگيرد: «وَ نَفسٍ وما سَوّيها فَأَلهَمها فُجورها وتَقويها قَد أَفلَح مَن زَكّيها» شمس/7 ـ 9؛ [قسم به نفس و آن كه او را نيكو آفريد و به او شرّ و خير او را الهام كرد. هر كس نفس ناطقة خود را از گناه و بدكاري پاك و منزّه سازد به يقين رستگار خواهد بود.

پيامبر اكرم(ص) وقتي به آيه «قد أفلح مَن زكّيها» مي رسيد توقّف مي فرمود و سپس عرضه مي داشت: «اللّهم آت نفسي تقواها. أنت وليّها و مولاها و زكّها أنت خير من زكّيها» (نور الثقلين 5/586)؛ [خدايا تقواي جانم عطا فرما تو سرپرست و مولاي نفس من به شمار مي روي. نفسم را پاك گردان. تو بهترين پاك سازندەاي هستي كه جان را پاك مي گرداني.] تشخيص صحيح عيب و نفس اولاً، ميزان ابتلاي نفس به آنها ثانياً، كيفيت درمان هر بيماري برابر خصوصيت‎هاي روحي آن ثالثاً، داروي شفا بخش نهايي آنها رابعاً، … همه و همه در قلمرو علم و منطقه قدرت لايزال توست.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 4 (معاد در قرآن)